Όπως έγραφαν πριν περίπου μισό αιώνα δυο σύντροφοι, το δύσκολο έργο που πρέπει να αναληφθεί «όταν η επανάσταση είναι ακόμα πολύ μακριά… είναι κυρίως η πρακτική της θεωρίας». Αυτή η πρακτική δεν μπορεί να είναι έργο κάποιων διαχωρισμένων ακαδημαϊκών και διανοούμενων. Η αλλαγή και η απελευθέρωση μπορεί να είναι μόνο η πράξη του ίδιου του προλεταριάτου. Η θεωρητική κριτική είναι μόνο μια στιγμή μέσα στη σύνθετη διαδικασία παραγωγής της μορφής και του περιεχομένου μιας εμπειρίας που θα είναι ανταγωνιστική προς την ολότητα των καπιταλιστικών κοινωνικών σχέσεων, συνδυάζοντας τις κατακερματισμένες εμπειρίες αντίθεσης σε μια συλλογική πρακτική που θα καταργεί και θα μετασχηματίζει τις υφιστάμενες συνθήκες και σχέσεις. Με την έκδοση του Διαλυτικού επιδιώκουμε να συμβάλλουμε με τις λιγοστές μας δυνάμεις σε αυτό το έργο.
Η υποχώρηση του ταξικού ανταγωνιστικού κινήματος στην Ελλάδα τα τελευταία πέντε χρόνια ήταν ταυτόχρονα μια διαδικασία αποσύνθεσης των μορφών μεσολάβησης, επικοινωνίας και δράσης που είχαν αναπτυχθεί μέσα στον προηγούμενων κύκλο αγώνων, ο οποίος σε αδρές γραμμές διήρκησε από το 2006 μέχρι το 2013. Η απαξίωση της εργασιακής δύναμης που συντελέστηκε δεν έχει από αυτή την άποψη μόνο μια στενά οικονομική διάσταση αλλά είναι ταυτόχρονα επιστροφή σε μια κατάσταση όπου το προλεταριάτο αποτελεί απλώς αντικείμενο του κοινωνικού γίγνεσθαι: οι προλετάριοι εγκλωβίζονται στην αμεσότητα της κοινωνικής ύπαρξής τους. Η ιδιώτευση ως κοινότοπη πραγματικότητα σημαίνει ότι οι προλετάριοι βρίσκονται κατ’ ανάγκη αντιμέτωποι με την κοινωνική πραγματικότητα ως ένα σύμπλεγμα άκαμπτων πραγμάτων, τα οποία βρίσκουν έτοιμα και αμετάβλητα και απέναντι στα οποία μπορούν να τοποθετηθούν μόνο με την υποκειμενική κρίση της αναγνώρισης ή της απόρριψης. Το απομονωμένο άτομο δεν μπορεί να αναφερθεί στην ολότητα της καπιταλιστικής πραγματικότητας αλλάζοντάς την πρακτικά.
Η άμεση ύπαρξη των προλετάριων είναι ο διαχωρισμός και ο κατακερματισμός ως προς τα χαρακτηριστικά, τις ικανότητες, τα συμφέροντα και τις ανάγκες τους. Στην κατάσταση της αμεσότητας δεν υπάρχει καμία σύνδεση ανάμεσα στις διαφορετικές ανάγκες, τις επιθυμίες και τις αισθήσεις. Πρέπει να οργανωθεί εκ νέου μέσα στον αγώνα. Αν, επομένως, η μια πλευρά αυτής της συνθήκης είναι η ιδιώτευση, η άλλη πλευρά είναι η περιχαράκωση μέσα σε παγιωμένους και διαχωρισμένους ρόλους και ταυτότητες. Δεν είναι λοιπόν καθόλου τυχαίο το γεγονός ότι μέσα στην ιστορική περίοδο που διανύουμε ενισχύθηκε ο δεξιός και αριστερός εθνικισμός και οι πολιτικές της ταυτότητας βάσει φύλου, σεξουαλικού προσανατολισμού και ούτω καθεξής. Όποια και αν είναι τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των πολιτικών τάσεων που διαμορφώνονται έχουν ένα κοινό σημείο: δεν υπάρχει διαφυγή μέσω της επαναστατικής οδού· τη μόνη διέξοδο μπορεί να τη δώσει είτε το κράτος, μέσω της εφαρμογής της κατάλληλης εθνικής πολιτικής ή μέσω της κατοχύρωσης δικαιωμάτων εντός του δικαϊκού πλαισίου, είτε η ανανέωση του κυρίαρχου θεάματος και της γλώσσας που του αντιστοιχεί, μέσω της συμπερίληψης και της αφομοίωσης λόγων και συμπεριφορών που ήταν πρωτύτερα αποκλεισμένα από αυτό.
Αυτή την περίοδο επικρατεί μέσα στον αντιεξουσιαστικό χώρο η λογική της περιχαράκωσης και της οικοδόμησης συμπαγών μπλοκ με αποτέλεσμα να δημιουργούνται σχέσεις αντιπαλότητας που δεν επιτρέπουν την ανάπτυξη της αναγκαίας κριτικής συζήτησης και αντιπαράθεσης. Για αυτό τον λόγο, το Διαλυτικό δεν αποτελεί όργανο μιας συγκεκριμένης ομάδας ή οργάνωσης και δεν εκφράζει μια ενιαία πολιτική γραμμή επί παντός επιστητού αλλά επιδιώκει να συμβάλλει στην ανάπτυξη της κριτικής συζήτησης που είναι αναγκαία. Αυτό που μας συνέχει, πέραν του πολιτικού πλαισίου που παρουσιάστηκε στις προηγούμενες σελίδες, είναι η αντίληψη ότι οι διαφορετικές όψεις των κυρίαρχων σχέσεων δεν είναι ανεξάρτητες και αυτόνομες αλλά αλληλεπιδρούν ως δυναμικές και διαλεκτικές στιγμές της καπιταλιστικής ολότητας. Σε αυτό το πλαίσιο, τα κείμενα που δημοσιεύουμε στοχεύουν στην κριτική των διάφορων όψεων των κυρίαρχων σχέσεων και στην αυτοκριτική των ταξικών αγώνων που δίνονται μέσα σε αυτές.
Σε αυτό το τεύχος δημοσιεύουμε το κείμενο της Stella Polaris, Η κριτική των πολιτικών της ταυτότητας ως κριτική του γενικευμένου διαχωρισμού. Το εν λόγω κείμενο είναι μια κριτική των πολιτικών της ταυτότητας από μια αντιεξουσιαστική κομμουνιστική σκοπιά. Σύμφωνα με τη Stella, η καταβύθιση στις πολιτικές της ταυτότητας βρίσκεται στον αντίποδα αυτού που αποτελεί επίδικο των αγώνων: της κατάργησης του καπιταλισμού μέσω του επαναστατικού μετασχηματισμού των κοινωνικών σχέσεων. Όπως επισημαίνει, αυτό δεν συμβαίνει γιατί ο ρατσισμός, ο σεξισμός ή η καταπίεση των γυναικών δεν είναι υλική πραγματικότητα. Αντιθέτως, η φυλετική, η έμφυλη και η σεξουαλική καταπίεση είναι συστατικά στοιχεία των καπιταλιστικών κοινωνικών σχέσεων όπως έχουν διαμορφωθεί ιστορικά. Οι διαχωρισμοί που απορρέουν συμβάλλουν ενεργά στην αναπαραγωγή του κεφαλαίου. Το μόνο που θα μπορούσε να διακόψει τον φαύλο κύκλο της αναπαραγωγής της καπιταλιστικής κοινωνίας είναι ο αγώνας ενάντια σε αυτούς τους διαχωρισμούς με στόχο την υπέρβασή τους. Η απόπειρα σύνδεσης των κατακερματισμένων στιγμών αγώνα και όχι η κατάφαση και η εξύμνηση του διαχωρισμού τους. Η αναζήτηση των κοινών συμφερόντων και επιθυμιών και η οργάνωσή τους προς την κατεύθυνση της υπέρβασης όλων των ταυτοτήτων που μας κρατούν δεμένους στον καπιταλιστικό καταμερισμό της εργασίας. Το κείμενο της Stella Polaris συνοδεύεται από τη μετάφραση του εξαιρετικά ενδιαφέροντος άρθρου της Eve Mitchell, Είμαι γυναίκα και άνθρωπος: μια μαρξιστική φεμινιστική κριτική της θεωρίας της διαθεματικότητας που πρωτοδημοσιεύτηκε στα αγγλικά τον Σεπτέμβριο του 2013 στην ιστοσελίδα της αμερικανικής πολιτικής ομάδας Unity and Struggle.
To δεύτερο κείμενο αυτού του τεύχους, Ο αγώνας στο Κέντρο Κράτησης Ελληνικού, γράφτηκε από τον Γιώργο Α. ως προϊόν της εμπειρίας του από αυτόν τον αγώνα. Το κείμενο παρουσιάζει ένα χρονικό των αγώνων των έγκλειστων μεταναστριών χωρίς χαρτιά του Κέντρου Κράτησης Ελληνικού για την απελευθέρωσή τους, που κράτησε από τον Οκτώβριο του 2015 μέχρι το φθινόπωρο του 2016. Επιπλέον, το κείμενο δείχνει το πώς οι σχέσεις που ανέπτυξαν οι μετανάστριες με τους αλληλέγγυους βοήθησαν στην πραγματοποίηση αυτών των αγώνων και στις νίκες που πέτυχαν. Περιγράφεται επίσης η μεταναστευτική πολιτική της Αριστεράς του κεφαλαίου και το πώς αποτελεί συνέχεια της προηγούμενης κρατικής πολιτικής, παρά τη φιλομεταναστευτική ρητορική του ΣΥΡΙΖΑ.
Στη συνέχεια δημοσιεύεται το κείμενο του Shevek, Η οικολογία του καπιταλισμού, που δείχνει γιατί η υποβάθμιση του περιβάλλοντος και η απαξίωση της φύσης είναι θεμελιώδη χαρακτηριστικά του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής.[1] Το κείμενο του Shevek επιχειρεί επίσης να αναλύσει την καπιταλιστική περιβαλλοντική πολιτική μέσα από τη χρήση των μαρξικών κατηγοριών της κριτικής της πολιτικής οικονομίας καθώς επίσης και να παρουσιάσει κριτικά τα βασικά χαρακτηριστικά των κοινωνικών αγώνων ενάντια στην καπιταλιστική εκμετάλλευση και απαξίωση της φύσης. Στο τελευταίο μέρος του κειμένου ασκείται κριτική στις ιδεολογίες που έχουν αναπτυχθεί γύρω από αυτούς τους αγώνες και, ειδικότερα, στη «θεωρία της αποανάπτυξης» και στο λεγόμενο πρόβλημα του «υπερπληθυσμού».
Το τελευταίο άρθρο που περιλαμβάνεται σε αυτό το τεύχος με τίτλο, Τα ‘ντοκουμέντα’ της documenta 14, έχει γραφεί από τον Αχείμαστο Ζηλωτή. Το κείμενο αυτό δείχνει ότι οι προσπάθειες επιβολής και κατεξουσίασης δεν περιορίζονται μόνο στο πεδίο της καθαυτό παραγωγής αλλά επεκτείνονται και στο πεδίο της «πολιτισμικής παραγωγής», προκειμένου να ασκηθεί η ιμπεριαλιστική ισχύς της κυρίαρχης εθνικής φράξιας του κεφαλαίου εντός της Ευρώπης.
Τέλος, δημοσιεύεται το ποίημα Αδιαφορία που γράφτηκε από τον Αχείμαστο Ζηλωτή επ’ αφορμή της δεύτερης δίκης για την πολύμηνη απεργία των εργαζόμενων στα πανεπιστήμια το φθινόπωρο του 2013.
Αθήνα, Νοέμβριος 2017
Η συντακτική ομάδα
[1] Το κείμενο αυτό πρωτοδημοσιεύτηκε στα αγγλικά από το αντιεξουσιαστικό κομμουνιστικό εγχείρημα Αντίθεση στο οποίο συμμετέχει ο Shevek.
